نگاهی به وظایف شهرداری ها در مناسب سازی معابر برای معلولین و سالمندان

به گزارش نقل نو،سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۲ ، روز ۳ نوامبر (۱۲ آذر) را به نام روز جهانی کم‌ توانان یا معلولین جسمی و ذهنی نامیده است و هر ساله در این روز برنامه هایی با هدف بهبود توانمندسازی و کمک به ایجاد فرصت های واقعی و ترویج برابری برای افراد معلول در سراسر جهان برگزار می شود.

نگاه کلی جامعه به افراد دارای معلولیت معمولا به سمت افراد دارای ضایعه نخاعی و افراد نابینا ست ولی چنانچه دقیقتر به موضوع نگریسته شود ، افراد مختلفی در جامعه زندگی می کنند که یا مبتلا به معلولیت دائمی هستند ، یا به طور موقت دچار معلولیت می شوند و یا با توجه به شرایط سنی یا بیولوژیکی ، در زمره افراد کم توان قرار می گیرند .

افراد دارای ضایعات نخاعی و استفاده کننده از ویلچر ، افراد دارای ناتوانی یا محدودیت حرکتی ، افراد دارای اختلالات بینایی، کم بینا یا نابینا ، افراد دارای اختلالات شنیداری ، کم توانان و ناتوانان ذهنی ، سالمندان ، افراد دارای ناتوانی موقتی مانند شکستگی پا یا دست ، خانم های باردار و مواردی از این دست را می توان بعنوان افراد دارای محدودیت در نظر گرفت.

در جوامع امروزی در راستای تردد روان و بدون نیاز به کمک دیگران توسط معلولین و سالمندان ، اصطلاح “مناسب سازی” فضای شهری ابداع شده است که معنای آن ، اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل است به طوری که افراد معلول قادر باشند آزادانه و بدون خطر محیط اطراف خود حرکت کنند و از تسهیلات محیطی ، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی بهره مند شوند .

بر اساس ماده ۲ قانون جامع حقوق معلولان ، کلیه وزارتخانه ها، سازمان ها و مؤسسات و شرکت های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمان ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل نمایند که امکان دسترسی و بهره مندی از آن ها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم گردد. همچنین تبصره های ذیل این ماده شهرداری ها را موظف کرده است که از صدور پروانه احداث و پایان کار برای آن تعداد از ساختمان ها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند خودداری نمایند.

به عبارت دیگر ، شهرداریها در قبال این قشر آسیب پذیر جامعه دو وظیفه به عهده دارند ، یکی #مناسب_سازی معابر و اماکن مرتبط با شهرداری ، و دیگری نظارت بر #مناسب_سازی ساختمانها و اماکن عمومی که تحت مالکیت شهرداری نیستند.

جامعه هدف برای #مناسب_سازی شهرها، معلولین ، سالمندان و جانبازان هستند و در استان گلستان ۲۲۴ هزار سالمند ، ۵۷ هزار معلول که بیش از ۹ هزار نفر آنان نابینا یا کم بینا هستند و بیش از ۱۳ هزار جانباز زندگی می کنند که ۱۴ درصد جمعیت استان (از هر ۷ نفر ، یک نفر) را شامل می شوند.

علیرغم این درصد بالا ، حضور آنان در سطح جامعه ملموس نیست ، زیرا امکان لازم برای تردد آنان در استان به میزان کافی فراهم نبوده و نمی توانند به تنهایی و بدون کمک افراد دیگر در شهر و روستایی که #مناسب_سازی نشده است از خانه خارج شوند ، کارهای روزمره خود را در ادارات و بازار پیگیری کنند ، مشارکت اجتماعی داشته باشند ، در شهر قدم بزنند ، و از پارکها ، مساجد و مراکز دلخواه خود استفاده نمایند، لذا مجبورند در خانه بمانند.

در این نوشتار به موضوع #مناسب_سازی ساختمان‌ها پرداخته نمی‌شود، زیرا مبحث گسترده ای است و در این مقال نمی گنجد و مواردی را که می‌توان بعنوان مثال #مناسب_سازی پیاده روها و معابر و پارک‌های شهری مطرح کرد به شرح زیر است :

۱- معلولان نابینا و کم بینا: درنظر گرفتن لاین مخصوص نابینایان با موزائیک های آجدار شیاری زرد رنگ و موزائیک های آجدار تغییر مسیر در پیاده روها و پارکها ، احداث پلهای عابر بر روی جداول در راستای لاین نابینا ، حذف پله های وارده به پیاده روها ، حذف موانع در ارتفاع کمتر از دو متر مانند کولرهای گازی پنجره ای بیرون زده از بناها در پیاده روها ، هرس شاخه های کمتر از ارتفاع دومتر درختان و …

۲- افراد دارای ضایعات نخاعی و استفاده کنندگان از ویلچر : حذف هرگونه اختلاف سطح و یا ایجاد رمپ مناسب در پیاده رو ، عرض مناسب پیاده رو و از بین بردن کلیه موانع و سد معبر ، احداث‌ پل‌های تردد ویلچر با عرض مناسب بر روی جداول ، خط کشی عرضی محل عبور ویلچر در خیابانها ، ایجاد محل عبور ویلچر از بلوارها و جداکننده های خیابان‌ها، احداث رمپ با شیب مناسب و دستگیره در نقاط لازم ، ایجاد سرویس‌های بهداشتی مخصوص در پارکها و معابر و میادین (۱۰ درصد تعداد کل) ، اختصاص پارکینگ ویژه معلولان و …

۳- سالمندان و بانوان باردار: تعبیه نیمکت‌های استراحت در فواصل مناسب در پیاده روها ، حذف پله ها و تسطیح پیاده روها و …

در دوره مدیریت اینجانب بر اداره کل امور شهری و شوراهای استانداری گلستان ، در جهت تسریع و هدفمندی وظایف شهرداریها در امر #مناسب_سازی ، ترتیبی داده شد‌که کلیه شهرداران به انتخاب مشاور امور معلولین اقدام کنند.

شرح وظایف این مشاوران که برخی از آنها ، خود یا بستگان نزدیک آنان معلول بودند ، هماهنگی با ادارات بهزیستی و بررسی و پیگیری مناسب سازی ساختمان شهرداری ها، مناسب سازیهای شهری و پیاده رو ها ، نظارت بر عملکرد شهرداری در #مناسب_سازی ساختمان های عمومی در پروانه ساخت و پایان کار و پیگیری برای منظور شدن اعتبارات مناسب دولتی و نیز سهم مناسب در بودجه شهرداری ها برای مناسب سازی در نظر گرفته شد.

امید است همانگونه که در چند سال اخیر موضوع #مناسب_سازی شهری با همت اغلب شهرداریهای استان مورد توجه قرار گرفته ، با هدایت فرمانداران محترم ، پیگیری شهرداران محترم و اعضای محترم شوراهای اسلامی شهرها ، با هماهنگی با ادارات بهزیستی و سایر دستگاه‌های اجرایی ، شاهد شهرهایی مناسب و امن برای تردد معلولان و سالمندان و حضور هرچه بیشتر این قشر در جامعه و برخورداری آنان از خدمات شهری و بهره گیری جامعه از توانایی‌های آنان باشیم.

سید محسن حسینی “برساووش”